Pv: Xin bạn cho biết các yêu cầu cần thiết đặt ra đối với thiết kế trường liên cấp hiện nay?
Kts Lương Văn Thành: Trong bối cảnh hiện nay, nhu cầu thiết kế, đầu tư xây dựng các khu trường liên cấp là có thực và đang có xu hướng trở thành trào lưu phát triển trong giai đoạn tới. Các trường liên cấp chủ yếu hiện nay do các đơn vị tư nhấn đứng ra đầu tư xây dựng và vận hành. Do mang tính chất trường ngoài công lập nên mô hình vận hành sử dụng, cũng như cách thức hoạt động của trường có rất nhiều khác biệt so với các trường công lập hiện có, đặc biệt là có quy mô hộc sinh và số lớp học lớn, dành cho nhiều cấp học từ Tiểu học, THCS đến THPT có nhiều khác biệt về tâm sinh lý theo lứa tuổi. Cùng với đó là số lượng các không gian tiện ích phụ trợ như (dịch vụ, ăn uống, vui chơi, hoạt động thể chất…) cũng đòi hỏi tăng hơn rất nhiều với mô hình các trường công lập hiện nay.
Về vị trí, để đảm bảo khả năng tuyển sinh và tự doanh giáo dục, các trường liên cấp loại này thường đặt ở các khu vực trung tâm nội đô của đô thị. Với các hạn chế về tầng cao và hệ số sử dụng đất trong khu vực nội đô, một thiết kế trường liên cấp tối ưu hóa, phù hợp với mọi hoạt động luôn là một thách thức với các kiến trúc sư.
Như vậy, phương án thiết kế trường liên cấp nói chung cần hướng đến thỏa mãn đồng thời các tiêu chí như:
– Đảm bảo về tâm sinh lý (về kiến trúc, tổ chức không gian, hình thức trang trí), nhưng sử dụng an toàn cho học sinh nhiều cấp học ở các lứa tuổi.
– Đảm bảo có đầy đủ các không gian tiện ích học tập, giảng dạy về cả thể chất và tinh thần, phù hợp với các chuẩn giáo dục tiên tiến mới, bao gồm cả các phương án sử dụng chung và riêng tiện ích theo các bậc học.
– Đảm bảo phương án tự doanh của các chủ đâu tư nhân (có nguồn thu từ các khu dịch vụ tiện tích khác vừa phục vụ học sinh và giáo viên).
– Tuân thủ đúng các chỉ tiêu và tiêu chí về quy hoạch xây dựng trường học trong khu vực nội đô, các tiêu chuẩn và quy chuẩn thiết kế trường học hiện hành (đảm bảo hệ số sử dụng đất, tầng cao, các tiêu chuẩn an toàn PCCC, vệ sinh, y tế học đường…).
Với rất nhiều đặc thù riêng, rất cần có thêm nhiều thể nghiệm và nghiên cứu về thiết kế tổ chức không gian trường liên cấp để có thể đúc rút thành các tiêu chuẩn chính tắc, đảm bảo đồng bộ các hiệu quả sử dụng và vận hành các trường liên cấp trong giai đoạn tới.
PV: Với riêng dự án thiết kế trường học liên cấp Detech tại Khu đô thị Đại mỗ, xin bạn cho biết đâu là những điểm khó nhất mà bạn phải giải quyết?
Kts Lương Văn Thành: Có vị trí xây dựng tại khu đô thị mới Đại Mỗ (quận Hà Đông, Hà Nội) trên khu đất 7.198 m2, với chỉ tiêu cho phép cao 03 tầng, dự kiến công trình trường liên cấp Detech International School yêu cầu có quy mô 1050 học sinh, với 60 lớp học theo tiêu chuẩn 35 học sinh/ 1 lớp cho bậc tiểu học và THCS. Đây là lô đất cũng có hình dáng không vuông vức, kém thuận lợi cho việc tổ chức các khối lớp học theo hướng liên thông đồng bộ. Nên phương án thiết kế phải vượt qua là đáp ứng đủ các tiêu chuẩn và quy chuẩn thiết kế trường học hiện hành. Đồng thời phương án quy hoạch tổng mặt bằng cũng phải đảm bảo hành lang an toàn lưới điện ở khu vực phía bắc lô đât.
Điểm khó khăn thứ 2 mà nhóm thiết kế phải giải quyết bên cạnh bố trí đủ số phòng học liên cấp còn là việc tổ chức không gian chặt chẽ liên hoàn theo các khối lớp, phân tách giữa các bậc học theo tầng cao nhưng vẫn có sự liên thông trên toàn khu để đảm bảo việc sử dụng cùng lúc các không gian tiện ích chung như không gian dịch vụ ở tầng lửng, khối thư viện và nhà thể chất.
Lợi thế duy nhất mà khu đất xây dựng có được chính là nằm đối diện với khu liên hợp thể thao quận Hà Đông, do đó, có thể tận dụng được một phần cơ sở vật chất của khu liên hợp thể thao cho các hoạt động thể chất đa dạng của học sinh các cấp học. tuy nhiên, điêu này cũng đạt ra các yêu cầu tổ chức các khối lớp học để có thế kết nối liên hoàn giữa không gian nội bộ của trường với không gian mở bên ngoài của khu liên hợp thể thao.
Tổ chức khuôn viên công trình theo quy mô liên hoàn và kết nối không gian
Pv: Điểm thú vị mà bạn thích nhất về ngôn ngữ thiết kế ở đồ án thiết kế do nhóm kts công ty Sunjin Việt Nam thực hiện với trường liên cấp Detech International School là gì?
Kts Lương Văn Thành: Trên cơ sở phân tích hiện trạng khu đất cả về điều kiện tự nhiên đến các yếu tố kinh tế xã hội, nhóm thiết kế đã nhận thấy việc bố trí các khối phòng học tại dải đất hướng đông nam, sát với đường giao thông sẽ là tối ưu nhất vì tận dụng được tối đa các vùng góc “chết” do địa thế đất méo mó mang lại. Phương án này cho phép tổ hợp một khối công trình lớn, chạy dài xuyên suốt, đáp ứng đầy đủ diện tích các khối lớp học lý thuyết. Tuy nhiên, do nẳm gần đường giao thông nên để đảm bảo tiện nghi học tập, các khối lớp học sẽ được thiết kế các giải pháp kiến trúc giảm và chống ồn hữu hiệu. Khối nhà học bộ môn phụ trợ cũng được bố trí liên hoàn. Khối thư viện và hiệu bộ được bố trí riêng tại góc đông bắc, giúp tạo nên một hành lang cảnh quan theo hướng Đông Tây và Bắc Năm để kết nối với không gian khu liên hợp thể thao và công viên bên ngoài, cũng như đảm bảo ngăn cách với khu dân cư bên cạnh phía bắc và hành lang an toàn lưới điện. Cổng chính và cổng phụ đều được quy hoạch bố trí ở góc phía đông nam.
Tại khối công trình chính, theo tầng cao, tầng bán hầm được sử dụng làm không gian dịch vụ thương mại và nhà đa năng vừa đảm bảo các yêu cầu kinh doanh cung cấp dịch vụ cho giáo viên và học sinh, đồng thời vẫn tối ưu hóa được chiếu sáng và thông gió tự nhiên.
Các khối lớp học theo các bậc học được phân chia ước lệ theo các tầng, có các không gian đệm trống tầng như là khoảng sân chơi trong nhà và thông gió tự nhiên xuyên tâm. Điều này mang đến những hiệu quả về đáp ứng tâm sinh lý trẻ em cũng như tổ chức vi khí hậu cho công trình.
Điểm mạnh nhất mà phương án thiết kế đã thuyết phục hội đồng đó chính là ngôn ngữ kiến trúc cho các khối công trình được nghiên cứu vừa hiện đại trẻ trung nhưng cực kỳ hấp dẫn. Qua nghiên cứu tâm sinh lý các lứa tuổi, nhóm thiết kế đẫ đồng thời sử dụng nhiều thủ pháp tổ hợp mặt đứng thông qua việc tổ chức các mảng vật liệu mặt tiền với mầu sắc gam nóng bắt mắt, và còn là bố trí sự đan xen giữa các mảng đặc rộng trong bố trí tổ chức khối công trình theo tầng cao, kết hợp với cây xanh trong sân trường và trên mái nhà (phục vụ cho mục đích học tập trải nghiệm của học sinh). Điều này sẽ giúp mang đến những ấn tượng rất lớn cho học sinh ở các cấp bậc học khi được trải nghiệm. Nói về điểm này, chính ban giám khảo cuộc thi thiết kế ý tưởng cũng đã phải nhận xét phương án của các Kts Sunjin Việt Nam đề xuất là rất “mê hoặc”.
Ngôn ngữ kiến trúc thiết kế trẻ trung phù hợp theo tâm sinh lý học sinh lứa tuổi các bậc học
Có thể nói, với kinh nghiệm thiết kế nhiều công trình trường học các cấp trên địa bàn cả nước trong thời gian qua, các Kts Sunjin Việt Nam luôn tự hào sẽ tiếp tục là người đồng hành với các công trình trường học quy mô lớn trong thời gian tới, đặc biệt là thể nghiệm các mô hình trường học mới như trường học liên cấp./.
