Trong thời gian gần đây, phát triển nhà ở xã hội là một vấn đề được cả xã hội quan tâm bởi nó liên quan đến nhu cầu “khổng lồ” về được sở hữu và sử dụng nhà ở của hàng triệu người dân tại các đô thị. Mới đây, tháng 04/ 2021, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết sẽ tập trung xây dựng mới Chiến lược nhà ở quốc gia, phát triển nhà phù hợp với khả năng chi trả của người dân. Ngay sau đó, trong buổi làm việc với Bộ Xây dựng ngày 18/5/2021, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã yêu cầu Bộ Xây dựng đẩy mạnh chiến lược phát triển thị trường bất động sản gắn với phát triển thị trường nhà ở hài hoà, hợp lý, có mức giá phù hợp với các đối tượng khác nhau, đặc biệt là người thu nhập thấp và các đối tượng yếu thế.
Theo ý kiến của KTS Trần Nguyễn Quảng – Tổng giám đốc Công ty Liên doanh Sunjin Việt Nam – đơn vị chủ trì tư vấn thiết kế nhiều dự án khu đô thị và công trình nhà ở xã hội lớn tại Việt Nam: “Những yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ và Định hướng vừa công bố của Bộ Xây dựng về phát triển nhà có mức giá phù hợp – “nhà ở vừa túi tiền” trong giai đoạn tới là rất “đúng và trúng” với sự quan tâm và nhu cầu thực tế của đại bộ phận dân cư trong xã hội hiện nay, đặc biệt là số đông các cán bộ, công chức, viên chức, người lao động tại các đô thị lớn. Thực tế trong gian đoạn từ 2016 đến này, sau khi gói tín dụng 30.000 tỷ kết thúc, các cơ chế ưu đãi dành cho phát triển nhà ở xã hội gần như không có nhiều khác biệt với nhà ở thương mại thông thường ngoài việc chỉ được miễn thuế sử dụng đất, mà số tiền được miễn – giảm khá khiêm tốn so với tổng chi phí đầu tư xây dựng công trình. Ngoài ra chất lượng và tiền ích sử dụng các công trình nhà ở xã hội cũng cần tiếp tục được đẩy mạnh để không vì gắn mác nhà ở xã hội – nhà ở vừa túi tiền mà có chất lượng và tiện nghi kém”.
Không gian khu đô thị mới Hồng Hà Eco City (Tứ Hiệp, Hà Nội) do Công ty Liên doanh Sunjin Việt Nam chủ trì thiết kế, với hệ thống các khu chung cư gía trung bình, nhưng được quy hoạch rất tốt nên có chất lượng sống sinh thái, tiện nghi cao, rất phù hợp với đại bộ phận nh cầu người dân.
Trên thế giới và khu vực khái niệm “Nhà ở có mức giá phù hợp hay nhà ở vừa túi tiền – Affordable Housing” đã xuất hiện từ lâu, đặc biệt là tại các quốc gia phát triển hàng đầu như Hoa Kỳ, Vương Quốc Anh, Singapore, Hàn Quốc… Thông qua các cơ chế ưu đãi về thuế, phí, vay vốn, đất xây dựng cho cả đơn vị phát triển và người thuê/ mua nhà, nên đặc thù của loại nhà này là có mức giá bán cho người sử dụng rất hợp lý, được phân phối dưới nhiều hình thức thuê, mua một lần, mua trả góp. Tuy nhiên, điểm thu hút chính là chất lượng và tiện nghi sử dụng thường được đảm bảo tối ưu, thậm chí ngang bằng với nhà ở thương mại thông thường.
Vì thế, trong thời gian tới cần tiếp tục đẩy mạnh các cơ chế ưu đãi thúc đẩy chủ đầu tư và người mua nhà. Đồng thời, tiếp tục đẩy mạnh nâng cao chất lượng, tiện ích trong nhà ở xã hội – đặc biệt là nhà ở vừa túi tiền ở các cấp độ toàn khu đô thị, nhóm nhà, từng tòa nhà và từng căn hộ. Không nên để vì gắn mác là “nhà ở xã hội – nhà ở vừa túi tiền” mà công trình có chất lượng tiện nghi kém hơn các công trình nhà ở thương mại. Qua kinh nghiệm đơn vị đã triển thực hiện quy hoạch khu đô thị và thiết kế công trình nhà ở xã hội tại KĐTM Hồng Hà Ecocity (Tứ Hiệp, Hà Nội) và Khu nhà ở công vụ Lai Xá (Hoài Đức, Hà Nội), hoàn toàn có thể thiết kế tổ chức không gian một khu đô thị mới với các công trình nhà ở xã hội – nhà ở vừa túi tiền có mức độ tiện nghi tiệm cận với các giá trị bền vững – tiết kiệm năng lượng. Trên quy mô khu đô thị, hạ tầng xã hội – kỹ thuật được quy hoạch và đầu tư xây dựng đồng bộ với đầy đủ hệ thống các công trình giáo dục, thương mại dịch vụ, công viên cây xanh sinh thái. Ở cấp độ công trình, các khối nhà được thiết kế tối ưu về tổ chức không gian, tổ chức vi khí hậu, sử dụng thiết bị, sử dụng vật liệu giúp không chỉ giảm giá thành đầu tư, mà còn đạt được các giá trị thẩm mỹ kiến trúc, tiện nghi hiện đại, an toàn. Với các căn hộ, do được tổ chức với quy mô diện tích rất hợp lý, thiết kế các phòng sinh hoạt tối ưu, cho phép có những căn hộ đạt chuẩn tiện ích rất tốt, đồng thời có giá bán phân phối rất phù hợp.
Không gian khu nhà ở Lai Xá (Hoài Đức, Hà Nội) do Công ty Liên doanh Sunjin Việt Nam chủ trì thiết kế, với hệ thống các khu chung cư gía trung bình, nhưng được quy hoạch rất tốt nên có chất lượng tiện nghi sống tương đương với nhà ở thương mại, rất phù hợp với đại bộ phận nhu cầu người dân.
Về quy hoạch, cần nghiên cứu thêm các chính sách dồn điền đổi thửa để tạo thành các khu đô thị thu nhập trung bình với quy mô đủ lớn. Một số trường hợp cụ thể có lợi thế về giao thông công cộng cho phép quy hoạch theo mô hình khu ở mật độ cao – tương tự như mô hình khu đô thị phát triển theo định hướng phát triển giao thông (Transportation Oriented Development hay TOD) đã rất thành công tại các nước phát triển, điển hình như Australia, Singapore. Về vị trí các khu ở loại này, có thể được quy hoạch ở trung tâm nhưng được kết nối giao thông thuận lợi, nhất là các hệ thống giao thông công cộng để có giá thành phù hợp.
Chính điều những này đã khuyến khích được chủ đầu tư có được nguồn lực tái đầu tư để tiếp tục phát triển thêm các khối công trình mới cũng như thu hút người dân mua “sạch bay” khi các căn hộ được ra hàng./.
